نوار عصب چشم یک تست بسیار مهم در تشخیص بیماری‌های مرتبط با عصب چشم و ضایعه‌های عصبی در قسمت مسیر بینایی است.

شناخت نوار عصب بینایی

VEP به معنای پتانسیل برانگیخته بینایی است و عبارت است از بررسی مسیرهای بینایی بین چشم و مراکز دیداری مغز. هر چشم یا میدان دید به طور جداگانه بررسی می‌شود. این روش مانند بررسی استاندارد بینایی نیست.

نوار عصب چشم شبیه الکتروانسفالوگرام است زیرا امواج مغز را ثبت می‌کند اما با آن تفاوت دارد زیرا بر بخش‌هایی از مغز تمرکز می‌کند که شامل بخش‌های بینایی است.

در این روش هنگامی که در حال مشاهده یک نسخه شطرنجی سیاه سفید هستید سیگنال‌های الکتریکی مغز شما ثبت می‌شوند و در نوار عصب چشم دریافت صحیح اطلاعات بینایی توسط مغز نشان داده می‌شود.

دکتر مغز و اعصاب برای اطمینان از پیشرفت روند بهبود بیماری‌هایی همچون ام اس و تشخیص عارضه‌هایی چون فشار چشم به خصوص در افراد مبتلا به دیابت از نوار بینایی استفاده می‌کنند.

تست نوار عصصب چشم دقت بالاتری نسبت به تست‌هایی چون ام آر آی دارد و برای تشخیص‌های بسیار دقیق استفاده می‌شود.

نوار عصب چشم برای چیست؟

برای تشخیص بیماری‌های زیر از عکس عصب چشم استفاده می‌شود.

• آب سیاه
• مشکوک بودن بیمار به آب سیاه
• ام اس
• اختلالات بینایی
• آسیب جمجمه
• حرکات غیر عادی چشم

پزشک از روش نوار عصب بینایی چشم برای موارد زیر نیز استفاده می‌کند.

• ارزیابی عملکرد سیستم عصبی
• تشخیص ناهنجاری‌ها و آسیب‌های سیستم عصبی
• بررسی پیشرفت یا درمان بیماری‌ها تحلیل‌ برنده عصب
• بررسی فعالیت مغز و سیگنال‌های عصبی در طی جراحی مغز یا نخاع افرادی که تحت بیهوشی عمومی قرار دارند.
• ارزیابی عملکرد مغز بیمارانی که در کما به سر می‌برند.

مزایای نوار عصب چشم در جراحی

برخی از متخصصان به دلیل مزایای نوار عصب چشم در طول جراحی از آن استفاده می‌کنند. این مزایا به شرح زیر هستند:

• نیازی به وارد کردن ابزار‌های پزشکی در بافت مربوطه نیست.
• معیار بسیار خوبی برای هشدار است.
• تنها روش شناخته شده برای ارزیابی مسیر بینایی در طی عمل جراحی است.

محدودیت‌های نوار عصب بینایی در عمل جراحی

برخی از محدودیت‌هایی که پزشکان در استفاده از نوار عصب بینایی در جراحی با آن مواجه هستند، عبارتند از:

• استانداردها و دستورالعمل‌های ناهماهنگ
• بالا بودن میزان تغیرات (ظاهر و ناپدید شدن بدون هیچ دلیلی)
• پایین بودن میزان حساسیت و تشخیص
• واکنش‌های بدست آمده ممکن است به آزمایشات متعددی نیاز داشته باشد که این مساله باعث به تعویق افتادن تحلیل می‌شود. (۳۰-۱۵ ثانیه)
• ممکن است به خاطر وجود مواد بیهوشی، ثبت آن دشوار یا غیر ممکن باشد.
• توسط کوتر برقی پوشانده شود.

فاکتور‌های موثر در نوار عصب بینایی چشم

فاکتورهایی که در تست نوار عصب چشم موثر هستند شامل موارد زیر است:

• سن
• جنسیت
• دقت دید
• میزان دقت

سن

در طی دوران بزرگسالی بر تغیرات پایدار دامنه نهفتگی p100 به ویژه پس از ۴۵ سالگی تاثیر می‌گذارد.

جنسیت

دوران نهفتگی p100 در خانم‌ها کوتاه‌تر است.

دقت دید

تغیرات مربوط به نهفتگی p100 به روشنایی شبکیه و سایز آن بستگی دارد.

میزان دقت

با مشاهده و بررسی و الگوی الکتروتینوگرافی

آمادگی برای نوار عصب چشم چگونه است؟

بهتر است قبل از انجام تست عکس عصب چشم برخی نکات را انجام دهید. این نکات عبارتند از:

• در صورت امکان قبل از مراجعه برای انجام نوار عصب چشم سر خود را بشویید و از زدن هرگونه اسپری، ژل، روغن یا هر ماده دیگری به موهای خود خودداری نمایید.
• استراحت کامل داشته باشید زیرا در طول آزمایش باید هوشیار باشید.
• در صورتی که از هرگونه دارویی استفاده می‌کنید برای طبیعی بودن وضعیت بدن مصرف آن را قطع نکنید.

تست نوار عصب چشم چگونه انجام می‌شود؟

مراحل انجام تست نوار عصب چشم عبارتند از:

1. تست توسط متخصص بالینی انجام می‌شود و حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. در این زمان شما روی یک صندلی راحت در یک اتاق می‌نشینید.
2. در ابتدا پزشک درباره پیشینه پزشکی سوالاتی را مطرح می‌کند (عمدتا در خصوص علایم و داروها) سپس به طور کامل تست را برای شما توضیح می‌دهد.
3. متقابلا شما نیز می‌توانید سوالات خود را مطرح کنید.
4. سپس پزشک برای بررسی مختصر وضعیت چشم ها از شما می‌خواهد حروف نوشته شده روی یک جدول را بخوانید.
5. سپس به بررسی سر می‌پردازد و هفت دیسک فلزی کوچک که الکترود نامیده می‌شوند را به کمک چسب مخصوص در نقاط ویژه ای از سر قرار می‌دهد. این جریان حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد.
6. پس از قرار دادن الکترود‌ها روی سر پزشک از شما می‌خواهد روی صندلی بنشینید و یک چشم خود را با چشم‌بندی بپوشانید.
7. سپس از شما می‌خواهد آرام باشید و به مرکز تخته‌ای که مربع‌های سیاه و سفید متحرک را نشان می‌دهد نگاه کنید (تصویر را مشاهده کنید).
8. برای انجام این تست باید به مدت ۲ دقیقه به یک صفحه نگاه کنید، سپس همانند آنچه در بخش فوق ذکر شد پزشک وضعیت چشم‌ها را بررسی می‌کند.

اقدامات پس از آزمایش نوار عصب چشم

پس از انجام نوار عصب چشم همه الکترود‌ها برداشته و سر تمیز می‌شود. ممکن است به علت استفاده از چسب موهای شما اندکی چسبناک به نظر برسد که با شستشو این مورد برطرف می‌شود.

هیچ گونه عوارض جانبی در نوار عصب چشم وجود ندارند و می‌توانید پس از انجام آزمایش به منزل برگردید و طبق روال گذشته به فعالیت‌های خود ادامه دهید.

اثرات جانبی نوار چشم

نباید هیچگونه درد یا مشکل در این روش احساس شود. انجام تست نوار عصب چشم کاملا ایمن و بی خطر است در حقیقت از انجام این تست لذت می‌برید و منتظر خواهید بود مجددا آن را انجام دهید. می‌توانید پس از آزمایش موهای خود را بشویید.

مدت زمان انجام تست نوار عصب چشم

انجام آزمایش حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد در حقیقت این زمان به همکاری شما با پزشک بستگی دارد.

تفسیر نوار عصب چشم

پس از انجام تست متخصص سلامت در خصوص نتایج بدست آمده از تست با شما صحبت می‌کند.

نتایج مورد قبول

مورد قبول بودن نتایج به این معناست که هیچ مشکلی در خصوص ارتباط عصبی بین چشم و مغز وجود ندارد. هیچگونه تفاوت چشمگیری بین چشم راست و چپ مشاهده نشده است و این امر به این معناست که از دید خوبی برخوردارید.

نتایج غیرقابل قبول

قابل قبول نبودن نتایج به این معناست که در ارتباط عصبی بین چشم و مغز مشکل وجود دارد. بین چشم راست و چپ اختلافاتی وجود دارد و این مساله می‌تواند به معنای تنبلی یکی از چشم‌ها باشد.

تنبلی چشم به این معناست که در دوران کودکی از یکی از چشم‌ها استفاده کافی نشده است. لوچی (چپ بودن چشم‌ها) عیوب انکاری (خطا در تمرکز نور چشم) یا اختلال عصب بینایی در زمره دلایل تنبلی چشم قرار دارند.

در صورتی که نتایج آزمایش نوار عصب چشم یا بینایی شما قابل قبول نبود برای انجام بررسی‌های بیشتر و درمان به چشم پزشک ارجاع می‌شوید. آزمایشات شامل آزمایش دقیق‌تر چشم‌ها، نوار عصب چشم و آزمایش‌های استاندارد بینایی است که توسط چشم پزشک انجام می‌شود.

سوالات متداول درباره نوار عصب بینایی چشم

در ادامه سوالات متداول درباره نوار عصب بینایی چشم را که معمولا توسط بیماران پرسیده می‌شود، پاسخ می‌دهیم.

آیا نتیجه آزمایش به بیمار تحویل داده می‌شود؟

خیر. ممکن است بررسی نوار عصب چشم یا بینایی شما توسط متخصصین فیزیولوژی اعصاب کمی طول بکشد. گزارشی از یافته‌های بدست آمده ثبت می‌شود و به پزشک شما ارسال می‌شود. پس پزشک برای تعیین قرار ملاقات تماس می‌گیرد و در خصوص نتایج بدست آمده با شما صحبت می‌کند.

آیا من چیزی را احساس می‌کنم؟

قبل از قرار دادن الکترودها روی سر احساس می‌کنید پوست شما با پنبه تمیز می‌شود در غیر این صورت چیزی احساس نمی‌کنید.

آیا باید موهایم را کوتاه کنم؟

خیر. می‌توان این آزمایش را در افرادی که موی بلند یا کوتاه دارند انجام داد. باید قبل از آزمایش موهای خود را تمیز کنید و از فرم دهنده‌های مو استفاده نکنید.